Trong các vụ đầu độc thời gian trước đây nếu như hung thủ sử dụng các loại kim loại mạnh như asen, thủy ngân để gây cái chết cho nạn nhân trong một thời gian dài, thì hiện nay loại chất được sử dụng chủ yếu thường là thuốc diệt chuột, thuốc diệt cỏ trộn vào thức ăn, đồ uống… Tinh vi hơn, một đối tượng còn sử dụng cả chất độc xyanua. Ngộ độc cấp xyanua xảy ra rất nhanh chóng do trung tâm hành tủy bị tê liệt, nạn nhân bị bất tỉnh và ngừng tim chỉ sau từ 1 đến 2 phút. Đây là loại chất cực độc thường được mua bán trôi nổi trên thị trường, nhất là ở những nơi có nghề đào đãi vàng vì nó có tác dụng cô vàng.

Dư luận hẳn vẫn chưa quên cái Lê Thanh Vân (SN 1956 ở quận 10, TP Hồ Chí Minh) người được mệnh danh “phù thủy xyanua”. Với thủ đoạn lân la làm quen, tạo tình cảm, uy tín, nhận làm con nuôi, người thân sau đó rủ rê nạn nhân đi ăn, uống rồi pha chất độc vào thức ăn, thức uống để đầu độc, trong khoảng thời gian hơn 3 năm từ tháng 1-1998 đến tháng 8-2001 Vân đã dùng chất độc xyanua để đầu độc giết chết 13 người và chiếm đoạt gần 242 triệu đồng của các nạn nhân. Với tội ác của mình Lê Thanh Vân đã bị TAND tỉnh Bình Dương tuyên phạt tử hình về các tội: giết người, cướp tài sản và tàng trữ, sử dụng trái phép chất độc.


Trong vụ đối tượng Nguyễn Thị Chinh (SN 1968) trú tại phường Phú Xá, TP Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên do mâu thuẫn trong chia thừa kế tài sản, tháng 7-2010, Chinh đã nhờ người tình cũ là Dương Quang Thái thuê một nhóm đối tượng với giá 100 triệu đồng đầu độc con riêng của chồng là anh Nguyễn Văn Nhường (34 tuổi, cán bộ pháp chế của một ngân hàng).

Các đối tượng được Nguyễn Thị Chinh thuê đã theo dõi bắt cóc anh Nhường đưa lên ô tô. Trên đường đưa anh Nhường từ Hà Nội lên Thái Nguyên, các đối tượng đã ép anh phải uống chất độc xyanua rồi vứt xác anh Nhường xuống vệ đường ở dốc dây diều thuộc huyện Sóc Sơn - Hà Nội. Trước đó, khoảng thời gian đầu tháng 8-2009, gia đình anh Nguyễn Văn Hiệp và chị Nguyễn Thị Phương (trú tại xã Văn Bình, Thường Tín, Hà Nội) bất ngờ phát hiện có chất lạ trong thức ăn và nước uống của gia đình. Nghi ngờ có kẻ xấu rắp tâm đầu độc nhà mình, vợ chồng chị Phương đã cài hệ thống camera giám sát ở một số khu vực trong nhà và bếp. Sau đó không lâu, qua màn hình camera, gia đình chị Phương đã phát hiện đối tượng Nguyễn Thị Nghiêm lẻn vào khu nhà bếp của gia đình bỏ thuốc diệt chuột vào thức ăn. Kết quả giám định cho thấy, những mẫu vật thu giữ đều bị tẩm thuốc diệt chuột loại nhôm Phosphide. Đây là chất độc thuộc nhóm I, rất nguy hiểm đối với người. Hành vi của Nghiêm đã bị bắt quả tang và giao cho cơ quan công an. Tại đây Nghiêm khai nhận do nợ tiền gia đình vợ chồng chị Phương, vì nhiều lần bị thúc ép và đòi tiền nên Nghiêm đã nghĩ ra cách đầu độc cả gia đình chị Phương để trốn nợ.

Bài toán khó cho cơ quan điều tra

. Để chứng minh được hành vi phạm tội của đối tượng, yêu cầu đặt ra với cơ quan điều tra là phải tìm ra được dấu vết của chất độc mà đối tượng đã sử dụng. Theo Trung tá Đinh Gia Quyết, đội trưởng Đội Giám định hóa học - Phòng Kỹ thuật hình sự Công an Hà Nội, có những vụ án mẫu vật có chứa độc chất mà hung thủ để lại ở hiện trường không nhiều nếu như điều tra viên không biết cách bảo quản cũng như thu thập thì sẽ dẫn tới tình trạng mẫu thử không đạt được kết quả như mong muốn và không chứng minh được hành vi phạm tội của đối tượng.

Đó là chưa kể nhiều mẫu vật thu được có hàm lượng chất độc thấp, thậm chí chỉ còn bám dính trên mẫu vật đã gây khó khăn cho công tác giám định, đòi hỏi giám định viên phải có đủ kinh nghiệm và trình độ để xử lý. Thêm vào đó, các chứng cứ, tang vật được gửi tới giám định thường rất nhiều vì chưa thể xác định được ngay độc chất có ở trong mẫu vật nào.

Điển hình như trong vụ án xảy ra vào tháng 3-2010, đối tượng Kim Văn Trường (SN 1966, trú tại Tôn Đức Thắng, phường Hàng Bột, Đống Đa, Hà Nội) tìm cách đầu độc vợ chồng anh Thạch Văn Ngọc (Thanh Xuân - Hà Nội) bằng xyanua tại một quán cà phê tại phố Hòa Mã. Sau khi thu giữ các tang vật có liên quan, cơ quan điều tra Công an quận Hai Bà Trưng đã yêu cầu giám định 13 mẫu chất lỏng đựng trong 13 chai Lavie thu được tại hiện trường xem mẫu chất lỏng nào có chứa chất độc và đó là loại gì. Ngoài ra khi những mẫu vật được gửi đến cơ quan giám định, các giám định viên chưa thể định hướng được về loại độc chất mà đối tượng đã sử dụng mà phải qua bằng các phương pháp phân tích hiện đại mới biết đó là loại chất độc gì. Mỗi một mẫu vật cần phải được phân tích rất nhiều lần, bằng nhiều phương pháp khác nhau mới có thể khẳng định, tìm ra loại chất độc mà đối tượng đã sử dụng.